مرکز مشاوره تخصصی و کلینیک روانشناسی

طبیعت زندگی به فراز و نشیب آن است و دست کم هر انسانی در زندگی خود با سختی هایی روبرو شده است که بعد از آن همه چیز تغییر کرده است. طبیعت زندگی به فراز و نشیب آن است و دست کم هر انسانی در زندگی خود با سختی هایی روبرو شده است که بعد از آن همه چیز تغییر کرده است. اما آیا هر سختی به معنای تروما است و می تواند موجب ایجاد تغییرات بزرگ در آدمی شود؟ طبیعتا خیر! براساس نظر مشاور روانشناس متخصصمردم در زندگی خود حداقل یک ترومای بزرگ را تجربه می کنند و اما این تروما 4 عنصر اصلی دارد که در ادامه به این چهار عنصر خواهیم پرداخت.

چهار عنصر اصلی تروما:

یک) تروما رویدادی به شدت از پای درآورنده؛ استرس آمیز و زمین گیر کننده است و فرقی نمی کند که بزرگ باشد یا کوچک: آن چیزی که در تروما اهمیت دارد این است که چقدر به آدمی استرس و رنج وارد می کند نه اینکه بزرگ است یا کوچک!

دو) تروما زندگی شما یا یکی از عزیزانتان را به خطر می اندازد: یک ترومایی وجود دارد به نام تروما ثانویه که افسران پلیس، رانندگان آمبولانس و پرسنل بحران با آن درگیر می شوند. آنها با صحنه هایی روبرو میشوند که روح آدمی را زخم می کند و ترومایی را تجربه می کنند که در آن هیچ یک از ازعضا خانواده شان آسیب ندیده است.

سه) تروما غیر منتظره است: معمولا تروما (تصادف با اتوموبیل؛ تجاوز جنسی؛ فاجعه طبیعی و...) دقیقا زمانی اتفاق می افتد که اصلا انتظار و آمادگی آن را نداریم.

چهار) تروما رویدادی است که موجب ترس؛ درماندگی یا وحشت می شود: یک رویداد فی نفسه فاجعه آمیز، همیشه نمی تواند موجب تروما شود و همانطور که گفته شد آن رویداد نیست که موجب آسیب در فرد می شود بلکه چگونگی اثری که آن رویداد بر فرد می گذارد موجب تروما می شود.

و اما تروما چگونه موجب تفکرات ما می شود؟

* سیستم عصبی ما تفکرات ما را به وجود می آورد: زمانی که آدم با ترومایی روبرو می شود؛ هورمون های مختلفی برای محافظت از بدن ترشح می شوند و آن اتفاق در ذهن آدمی ثبت می شود به همین دلیل؛ سیستم عصبی برای دفاع از بدن یکسری اقدامات پیشگیرانه انجام می دهند که دیگر چنین اتفاقی رخ ندهد و بقای آدمی را به خطر نیاندازد. همین اقدامات پیشگیرانه افکاری هستند که بعد ها افکار و احساسات ما را مدیریت می کنند.

*ترومای حل نشده موجب ایجاد اختلال در سیستم عصبی بدن می شود: برای رهایی از یک موضوع باید از آن گذر کرد. همانطور که در پاراگراف بالا گفته شد و طبق نظر مشاور خانودهابدن برای محافظت از خود یکسری اقدامات پیشگیرانه (مانند ایجاد تفکرات ترسناک) انجام می دهد که کم کم مشکل آفرین می شود.

*اگر سیستم عصبی ما در فضایی امن تنظیم نشده باشد, افکار مزاحم, ترسناک؛ طاقت فرسا و وسواسی در ما ایجاد می شود: این افکار برای محافظت از ما ایجاد شده اند اما متاسفانه می توانند شور زندگی و نشاط را از ما بگیرند و نه تنها نگرانی ما را کم نکنند بلکه به مشکلات ما اضافه کنند.

*افکار ترومایی می توانند مربوط به مردن باشد؛ اتفاقی فاجعه بار که برای افرادی که دوستشان داریم و از نزدیکانشان هستیم و یا صداها و تصاویری که به ما می گویند چه کار کنیم یا نکنیم: زمانی که افرادی با تروما درگیر می شوند آن تروما با هر عکس؛ صدا یا هر چیز دیگری زنده می شود و ذهن آدمی به اتفاقات گذشته فلش بک می زند.

* مغز انسان تلاش می کند تا انسان را در شرایط امن نگه دارد. وقتی آدمی در شرایط خطرناک و ناامن زندگی کرده است؛ مغز با بیش آگاهی؛ بیش توجهی و رفتارهای وسواس گونه تلاش می کند تا امنیت را در آدمی ایجاد کند. برای مثال فردی را تصور کنید که کنکور دارد و می ترسد که نتیجه آنطوری که باید نشود و از سمت اطرافیان پس زده شود؛ او برای اینکه در برابر این تفکر از خود محافظت کند شروع می کند به انجام کارهای وسواس گونه تا بتواند اضطراب خود را کنترل کند. فردی که روانشناسی ازدواج انجام می داد مثالی از یک خانم می زد که به علت خیانتی که در زندگی مشترک قبلی خود دیده بود؛ داشت رابطه عاطفی اکنون خود را با چک کردن های مکرر پارتنر خود از دست می داد. این مثالها نشان می دهد که ذهن آدمی به دنبال پیدا کردن نقطه ای امن هست تا از خود مراقبت کند غافل از اینکه آن رفتارها می تواند آسیب بیشتری به انسان وارد کند.

* برای درمان و رفع تروما مهم است که یاد بگیرید چگونه افکارتان را جدا از خودتان مشاهده کنید.

* به بدن خود برگردید و دست از فکر کردن بردارید: براساس تحقیقات انجام شده؛ افرادی که درگیر تروما هستند خوب است کارهایی انجام دهند که بیشتر از قبل توجه آنها را به بدن شان معطوف کند. برای مثال قرار گرفتن در معرض سرما؛ نفس عمیق کشیدن، ورزش کردن، خلق کردن؛ آواز خواندن و... موجب کنار گذاشتن افکار و غرق شدن در بدن می شود.

* در انتها باید گفت که افکار ما حقیقت ما نیستند آنها تنها تلاش می کنند تا از ما محافظت کنند حتی به غلط. اگر شما نیز در زندگیتان ترومایی را تجربه کرده اید که هم اکنون شما را رنج می دهد؛ بهترین کار مراجعه به مطب روانشناس و صحبت با یک روانشناس کارآمد است. مطب روانشناسی انتخاب نو در شهر تهران از کلینیک های مشهور روانشناسی است که داشتن روانشناسانی قادر و حرفه ای آماده کمک به شما است.

نویسنده : محدثه بیاتی

تلفن : 22593216 – 22795735 

آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3