مرکز مشاوره تخصصی و کلینیک روانشناسی

ترس از تاریکی یکی از رایج ترین ترس ها و فوبیا ها در میان کودکان می باشد که می تواند هم به صورت گذرا و هم به صورت ماندگار ادامه پیدا کند . 

ترس از تاریکی یکی از رایج ترین ترس ها و فوبیا ها در میان کودکان می باشد که می تواند هم به صورت گذرا و هم به صورت ماندگار ادامه پیدا کند . بالا بودن شدت ترس از تاریکی یکی از دلایل مراجعه والدین به مطب روانشناسی می باشد که دردسر هایی را برای خانواده ایجاد نموده است . ترس از تاریکی از اصلی ترین عوامل ایجاد کننده اختلالات اضطرابی و استرس در کودکان می باشد که می تواند باعث شود کودک به دیگر فوبیا ها نیز دچار گردد . به صورت کلی ترس به پاسخ غیر هیجانی و غریزی گفته می شود که افراد به موقعیت های اضطراب آور نشان می دهند . در این حالت معمولا تپش قلب افزایش یافته و گرفتگی و تنش های ماهیچه ای ایجاد می شود ، تعرق و گشاد شدن مردمک چشم نیز از دیگر نشانه های ترس می باشد که می توان در افراد ترسیده مشاهده نمود . ترس از تاریکی در کودکان نیز علائم و ویژگی های خاصی را دارد که در ادامه این مطلب در کنار روش های کمک کننده برای کاهش ترس در کودکان بیان خواهیم نمود .

نشانه های ترس از تاریکی در کودکان

-          اضطراب : زمانی که کودک برای خواب باید به اتاق خود رفته و چراغ ها خاموش می شود ، اضطراب شدیدی کودک را فرا گرفته که با علائم جسمانی همچون : دلهره و بالا رفتن ضربان قلب همراه است .

-         عدم تمایل با مواجهه : معمولا کودکانی که ترس از تاریکی دارند به شدت از مکان های تاریک دوری می کنند و حتی طبق گزارشاتی که والدین به بهترین روانشناس خانواده داده اند این کودکان برای سالهای زیادی تمایل دارند تا در اتاق والدین بخوابند .  

-         ادامه دار بود ترس : همانگونه که گفتیم ممکن است ترس از تاریکی در یک فرد به صورت مقطعی باشد که به مرور زمان رفع گردد ، اما کودکانی که این ترس را به شکل جدی و نوعی اختلال دارند معمولا بیش از 6 ماه دچار ترس از تاریکی می شوند و در عملکرد آنها تاثیرات منفی دیده می شود .

-         بی قراری در شب ها : از دیگر نشانه های ترس از تاریکی در کودکان می توان به بی قرار شدن کودک زمانی که هوا رو به تاریکی می رود ، اشاره نمود . در این شرایط کودک دچار اضطراب شده و به بهانه های مختلف تمایل دارد تا به پدر یا مادر بچسبد و حتی دل درد یا سر درد را برای خوابیدن کنار والدین بهانه کند .

دلایل ترس کودکان از تاریکی چیست ؟

 تنش های خانوادگی : از شایع ترین دلایل ترس کودکان از تاریکی می توان به تنش های خانوادگی اشاره نمود ، والدینی که مشکلات زیادی با یکدیگر داشته و آن را در مقابل کودک عیان می کنند و همچنین در مشاوره قبل ازدواج با مهارت های فرزند پروری آشنا نشده اند باعث ایجاد فشار و استرس بر کودک می شوند و آنها را در مقابل بیماری های جسمی و اخلالاتی همچون ، اختلال اضطرابی آسیب پذیر می نماید . در واقع می توان گفت از مهمترین و شایع ترین دلایل ترس کودک از تاریکی می توان به بد رفتاری با کودک و تنش های خانوادگی اشاره نمود .

تخیلات کودک : ذهن کودک مخصوصا در زمانی که هنوز به محیط اجتماع همچون مدرسه وارد نشده از قابلیت تخیل بسیار بالایی بر خوردار است . معمولا کودکان در این سنین دارای دوست های خیالی هستند و تصورات ذهنی درباره هیولا ها و غول ها دارند که توسط داستان ها و کارتون هایی که می بینند ، در ذهن آنها ساخته می شود . شب زمان مناسبی برای فکر کردن به این تخیلات است که باعث می شود تا تاریکی برای آنها به همراه آورنده حضور شخصیت های تخیلی به عالم واقعیت باشد .

وابستگی شدید : برخی والدین کودکان خود را بیش از اندازه به خود وابسته می کنند و سعی می کنند تمام نیاز های کودک را بدون چون و چرا بپذیرند . این کودکان از نظر مشاور روانشناس ایرانی به کودکانی وابسته تبدیل می شوند که در عدم حضور والدین احساس ترس و درماندگی زیادی را تجربه می کنند و همین امر باعث ترس از تاریکی و تنها خوابیدن شب ها در کودک می گردد .

روش های مقابه ای

1-    یافتن علت : دلیل ترس کودک خود را شناسایی کنید و به مسائل محیطی و تربیتی وی اهمیت دهید . حتی اگر کودک توان بیان آن را ندارد از وی بخواهید آن را نقاشی کند و بر اساس تصاویری که می کشد از او سوالاتی درباره علت ترس او کنید و سعی نمایید در این حین به کودک آرامش دهید .

2-    همراهی کودک در زمان خواب : همراهی کودک در زمان خواب به این معنا نیست که والدین تا زمان خوابیدن کودک در کنار وی باشند ، بلکه همراهی در مسواک زدن ، عوض کردن لباس و گفتن داستانی برای کودک به عنوان همراهی کودک کفایت می کند .

3-    استفاده از چراغ خواب : داشتن یک چراغ خواب کم نور که هم مزاحم خواب کودک نشود و هم کودک بتواند به این وسیله از بودن در تاریکی مطلق رها شود می تواند تاثیر گذار باشد ، فقط توجه نمایید چراغ را در جایی قرار دهید که باعث ایجاد سایه برای اجسام داخل اتاق نگردد .

4-    او را به اتاق خود دعوت نکنید : چنانچه شما تمامی راه ها را برای کاهش ترس کودک انجام دادید و باز هم کودک به بهانه ترس از تاریکی تمایل به حضور در اتاق شما داشت ، یا در نیمه شب از خواب بیدار شد ، هرگز او را به اتاق خود دعوت نکنید و کودک را به تخت خود باز گردانده و به وی بگویید که مراقب او هستید .

5-    اجازه دهید صحبت کند : کودک وحشت زده ای که از خواب پریده تا مدتی چیزهای وحشتناکی در ذهن دارد ، در این شرایط از کودک بخواهید تا خواب خود را برای شما تعریف کند تا به مرور زمان ذهن وی آرام گرفته و توانایی خوابیدن پیدا کند .

نویسنده : غزاله البهشتی

  

تلفن : 22593216 – 22795735

 

 

آدرس : قیطریه – بلوار کاوه جنوب – نرسیده به خیابان دولت – نبش کوچه اخلاقی غربی – پلاک 29 – طبقه3